Verslag geschreven tijdens de singlehanded 2007 van Lelystad:

Zaterdag

Variabele gevoelens aan het begin van deze tocht, net zoals de wind: wel / niet. In elk geval is de aanbrengtocht fantastisch geweest, met rustig weer en een zeedoop voor een opstapper. Dat was alweer vorig weekend en toen nog een week hard werken en kort slapen. Vannochtend te vroeg met het verkeerde been uit bed, waardoor ik totaal geen zin had. Met een loodzware koffer vol eten en andere noodzaken net op tijd de trein gehaald. Vervolgens 2.5 uur tijd voor scenario analyse met de laatste windupdate en dat hielp om weer zin te krijgen in de singlehanded tocht. Gezien de ligging van een hogedrukgebied boven zuid Nederland, was er welliswaar weinig wind, maar richting het noorden meer. Dus eerst maar eens die kant uit zien te komen. De strategisch beste optie om eerst 8 uur rust te nemen en vervolgens door te varen, doe ik niet. Dit om mijn slaap ritme niet al te zeer te verstoren, want dat slapen gaat al zo moeizaam.

Een gezellig weerzien van oud singlehander vaarders, die me van het werk houden tijdens de boot vaarklaar maken. Net op tijd klaar om naar het palaver te gaan. Daar her-prijsuitrijking van 2006 en een nieuwe regel: Een gemotoriseerde ankerlier levert ook motor seconden op, wat de kleine boot eigenaren wel kunnen waarderen. Tijdens het palaver is een katamaran met extreem uitgebouwd grootzeil bezig onder zeil de haven uit te varen. Dat duurt evenlang als het palaver (ongeveer een uur) en tenslotte geeft hij het op en motord de haven uit. Net voordat we starten komt die katamaran weer tergu (op de motor), dat belooft wat voor onze voortgang.

14:00 – Langs de start / enveloppe steiger en de haven uit op de motor. Een noviteit dit jaar: Langs Volendam. Verder rondje Meep en ankeren, Terschelling, Harlingen, Oudeschild en rondje Pampus. Weer een flinke tocht.

14:30 – Zo te zien mogelijk slechts een paar boten naar het zuiden, en de rest eerst noord. Voorlopig is het windvlagen zien te vangen, of eigenlijk andersom: Hopen dat er een hier langs komt.

16:30 – Wel grappig zo met veel boten bij elkaar zonder voortgang. Ik probeer met mijn lichte bootje op elke vlaag te varen en elke windschifting over de optimale boeg te pakken. Anderen houden één koers aan. Netto maakt het niet veel uit want de grote jongens lopen voor mij langzaam weg, maar gelukkig slechts heel langzaam.

18:30 – De zon is aan het ondergaan en met prachtige kleuren de schepen aan het verlichten. Er staat een tijdelijk briesje waardoor ik voortglijdend kan genieten van het schouwspel. In de richting van de zon ligt een wolkenplak in de vorm van een tapijt tegel, met daaromheen een rand van open hemel die van lichtblauw naar donker kleurt. Onderwijl veranderen de polletjes van het tapijt van geel via goud naar paars. En toen het licht uit ging, ging ook de wind weg.

19:30 – De wind is een beetje terug en komt nu uit het zuidwesten. De halfwinder kan er op en de snelheid loopt op. Ik kom nog niet langs het Vrouwenzand, maar we gaan constant vooruit in plaats van start / stop.

21:30 – Zojuist de halfwinder er afgehaald, want het is nu aan de wind naar Den Oever. Wel voldoende wind om lekker gang te houden. Achter mij langs kwam een grote zeilboot op volle snelheid in de richting van Kornwerd. Ik moest mijn lichtkanon gebruiken om het zeilnummer te lezen en het bleek de X-flow te zijn. Sorry voor de verblinding Menso, maar ik was te nieuwschierig. Afgelopen uur wezen cijferen welke route het handigste uit komt met eenigszins normale slaaptijden, en dat bleek rechtsom over het Wad te zijn. Vandaar opweg naar Den Oever.

23:30 De wind neemt af door de luwte van Noordholland maar er zit wel muziek in. Ergens een feestje?

Zondag

07:00 – Wel een normaal slaapslot, maar te vroeg wakker en niet meer in kunnen slapen. Notabene de wekker uitgezet zodat ik door kon slapen. Dan maar weer ouderwets doorgaan en zo snel mogelijk proberen rond te komen.

09:00 – Aan de zeezijde van de sluis weer aangelegd om de brief met de schatting (40:45 uur varen) te posten (Den Oever is tenslotte een haven). Lekker rennend op en neer zodat alles weer warm is. In Den Oever was alles nog in rust. Daarna opkruisen in het Visjagersgaatje op weg naar Oudenschild. Maximale slagen tussen de platen, helaas niet op de dieptemeter gelet en vast op een steile rand die niet op de kaart van de plotter stond. Genua bak gezet en met de spinaker boom de kont door de wind geduwd, waarna ik met een gijp weer los kwam. Ging gelukkig makkelijker dan verwacht, ondanks vallend water. Beter opletten voortaan.

09:30 – Over de Bollen viel tegen. Kiel op en die Bollen tikken er toch nog tegen aan. Te weinig wind om goed scheef te gaan, maar gelukkig net genoeg om over de Bollen te stuiteren. 0,8m diepte volgens de Rijkswaterstaat met 0,5m water en 0,3m verlaging maakt 1,0m water en laat dat nu mijn diepgang zijn. Uiteindelijk wordt het dieper en kan ik langere slagen maken.

11:30 – Bij vertrek uit Oudeschild komt de X-flow binnen gevaren. Menso was inderdaad naar Kornwerd gegaan en gaat zodirect door naar Harlingen. Op weg naar de Paardenhoek eens berekend of afsteken via de Oude Vlie haalbaar zou zijn. Het lijkt net te kunnen en wie niet waagt die niet wint, dus meters sparen.

13:30 – Ruime waterhoogte bij de Oude Vlie en op de Paardenhoek staat ook voldoende water. Op de motor komt een toerzeiler mij voorbij, terwijl ik het Inschot inkruis. Die was tegelijk met mij uit Oudeschild vertrokken (toen nog onder zeil).

15:30 – Het zit niet mee, erger nog, de wind draaid steeds zo dat ik mot opkruisen en in het Inschot staat veel stroom tegen. Zo ver mogelijk over de ondiepe stukken varen en niet de geul insteken, al lukt dat maar tot het gasplatform. Daarna zijn de platen te hoog en heb ik de stroom vol tegen.

17:30 – Joepie het is bezeild naar NM17-ZM8 via de Zuidmeep en zelfs nog wat stroom mee. Verwachte ronding rond 18:00. Als ik daar achter het anker 8h rust neem moet ik tegen opkomend water in naar Terschelling en vervolgens met vallend water naar Harlingen. Als ik normaal wil slapen moet ik na 2h ankeren met vallend water naar Terschelling en daar 8h rust pakken. Dan kan ik vervolgens tegen vallend water in naar Harlingen. Laatste optie is ankeren, vervolgens Terschelling en direct door naar Harlingen, waardoor ik welliswaar midden in de nacht aankom, maar wel veel meer stroom mee heb en gezien de windverwachting van constant zuid-oost maak de wind het verschil niet. Ik ga dus vanavond door.

18:30 – Het was een mooi plan, maar eerst draait de wind naar noord-oost waardoor de zuidmeep niet meer bezeild is en vervolgens houd het helemaal op en rest niets anders dan de pin er in te gooien. Als er over twee uur wind staat moet ik het laatste stukje tegen de stroom in om NM17-ZM8 en als er geen wind komt dan is het verplichte nachtrust. Even was er opstand in mij, maar nu is alles rustig en ik merk wel wat er komt. Al met al is het niet gek, want de rest is nu aan het drijven en mijn ankertijd loopt.

21:00 – Er is wind en ik ga voor Harlingen. Nu stroom mee in de Noordmeep, na het ronden van de NM17-ZM8, die ik bijna kon aanraken. Rijkswaterstaat legt die boeien wel erg netjes neer op de GPS posities. Wat schapenwolkjes en driekwart maan zorgen voor een prachtig uitzicht. En koud dat het is, mijn vingertoppen die uit de zeilhandschoenen steken, vallen er bijna van af.

23:30 – In Terschelling was het even zoeken naar een langswal en de beste plek was naast een RWS schip. Bijna langswal dan, en de wind drukt de rompen tegen elkaar. Dat wordt straks lastig wegkomen. Nadeel van deze beste plek is dat je op een afgesloten terrein zit en bovenop het hek zitten drie lagen prikkeldraad. Gelukkig zitten in het grote schuifhek, dat de toegang afsluit, spandraden die schuin omhoog lopen. Daarlangs kun je omhoog over de puntige bovenkant en aan de andere kant weer naar beneden. In het café dat ik binnen ga om te stempelen, valt een totale stilte. Blijkbaar maakt mijn zeilersuitrusting indruk. Gelukkig hebben ze ook een stempel die een afdruk achter laat en ik ligt mijn hielen voordat ik al te veel moet uitleggen. Hek over en weer varen. Job van de Uitvreter vraagt waar ik heen ga en wat ik al gedaan heb, als ik langs vaar. Nou dat is dus op weg naar Harlingen en daarmee heb ik bijna het rondje wad gedaan. Ik wens hem nog een goede nacht daar aan lager wal.

02:00 – De slenk op alleen 1^e rif gevaren om wendbaar te zijn tijdens het opkruisen. Dit jaar voor het eerst zonder vastloper door de slenk gekomen. In de blauwe slenk gaat het er heftiger aan toe met veel stroom mee tegen een krachtige wind in en ook nog een tigtal visserschepen die naar zee varen. Nu is het met dit lichte weer (vergeleken met vorig jaar) toch ook gelukt om duikboot te spelen. Helaas stond het luik nog te ver open, dus het is weer singlehanded gevoel ten top.

04:00 – In de haven van Harlingen was er nogal weinig wind en daarom niet naar een mooi plekje gezocht, maar langs de dichstbijzijnde charteraar afgemeert. Die had blijkbaar warmte nodig want de generator stond aan, dus toch maar een tweetal boten vererop gaan liggen.

Maandag

11:00 – Het wakker worden staat nog steeds strak afgesteld op 6:45, ook al ben ik pas om 4:00 gaan slapen. Dat is balen en dat houd ik dan ook vol tot 10:00. Aan de gang om de troep te klaren, een stempel te scoren en zo weer te gaan varen. Mooie dag met zon en dat helpt om alles weer helder te zien. Ben benieuwd wat het vandaag wordt, want gisteren kreeg ik behoorlijk last van “breilepel fanatisme” oftewel hoe sneller rond, des te eerder is de kwelling over. Anderen hebben dan wel mooie verhalen over hun luxe boot, maar mijn speelgenot is wel erg intens, en dat is pas bijzonder. Bovendien is snel rond fijner voor mijn vrouw en kinderen, om elkaar eerder te zien. Tenslotte gaan we samen terug naar het zuiden varen.

13:00 – In de buitenkom van Kornwerd ligt een singlehander te rusten. Het boottype is een etap, maar niemand te zien om naar de naam te vragen die te klein geschreven is om te kunnen lezen. In de sluis gezellig met de schipper van een bruine vlootboot gesproken die ook van puzzeltochten houdt, omdat je dan je schip beter leert kennen. Dat kan ik beamen, maar zijn bootje weegt 100 ton en de mijne slechts 2 ton, waardoor foutjes wat grotere gevolgen hebben. Zij mogen dan ook niet meer zonder motor in sluizen en havens varen. Ze moeten echter nog wel onder zeil tussen de havenhoofden zien te komen. Ze varen ook op het wad (zelfs het oostelijk deel) en het ijsselmeer en tevens op de friese meren en kanalen. Klinkt wel spannend, iets voor ons??

15:00 – Wat is het ijsselmeer toch saai vergeleken met het wad. Boot op koers leggen, aftrimmen, en dan wachten tot je aankomt over een uurtje of vier per rak. Op het wad is het geulen volgen, diepte pijlen en stroom anticiperen. Op het ijsselmeer is de diepte constant, maar schrikbarend weinig zo rond de 2.5m. Het spannenste is het oversteken van de beroepsvaart routes, want die jongens varen hard. Ook dat is relatief want de oversteek of binnenvaart van de nieuwe waterweg monding vraagt duidelijk meer marges.

18:30 – Passage van Enkhuizen was een zacht eitje; bezeild en voldoende wind. Zoals gebruikelijk een vlotte schutting.

20:30 – Ik houd er mee op! De verwachting was wind uit het zuidoosten krimpend oost en morgen noordoost, dus het plan was in één keer door te zeilen maar inmiddels waait het kracht 5 uit het oostzuidoosten dus maakt het niet uit of ik morgen pas doorzeil. Nu kan ik vroeg naar bed en hopelijk eens wat langer slapen.

Dinsdag

06:30 – Dat langer slapen is gelukt, pas om 4:30 wakker en toen eerst de genua opgeruimd zodat deze geen water kon vangen op de aandewindse rakken. De golven op het markermeer zijn zo kort dat de boeg van de boot er steeds in duikt. Het waait flink en een rif lijkt me verstandig. Dan de haven uit en opkruisend naar het paard van marken.

08:00 – Pampus kort gerond met de dieptemeter op 2.5m houdend. Het stuk vanaf het paard van marken naar pampus was heerlijk. Dit is het eerste ruimwindse rak van deze tocht waarin er voldoende wind staat om met een golf mee in een surf te komen. Dit keer heb ik wel opvallend veel aan de wind moeten varen door de keuze voor enigszins normale slaaptijden. Uiteiendelijk hielp dat toch niet, omdat je in de flow van het zeilen op gusntige stroom en wind, het opportunisme zegeviert en je toch nog die tijdwinst probeert te pakken.

10:30 – Overstag voor het laatste rak naar de sluis van Lelystad. De wind is flink aan het afnemen (luwte van de stad?) en ik heb het rif uit het grootzeil gehaald.

13:00 – Het is weer eens gelukt. Rond gevaren en alleen moe geworden van mijzelf, want het weer werkte mee. Het laatste stukje naar de sluis en van de sluis naar de haven duurde lang doordat ik aan het prutsen was met weinig wind uit de verkeerde hoek, oftwel toch wat vermoeid. Of had ik geen geduld meer? Het lijkt er op dat ik weer als eerste gefinished ben. Ik snap dat niet, want als je gewoon je rust beperkt tot de verplichte uren, dan vaart toch iedereen ongeveer even snel rond? In die rust nemen zal het verschil dan wel zitten. Toervaren met veel rust is leuk, maar dan wel met je gezin erbij. Mogelijk een betere optie voor volgende herfstvakantie. Al is dat grenzen zoeken op het wad wel erg leuk. Dat doe je weer niet met je gezin erbij, want samen onder 45 graden drooggevallen op een plaat overnachten vind ik wel spannend, maar anderen niet (pas één keer meegemaakt in een puzzeltocht in het zuiden).

15:00 – De volgende deelnemer is binnen. Ook een zuiderling namenlijk Willem Rijnsdorp. We zijn blijkbaar nogal afgetraind door die extra 200 mijl om heen en weer te komen. Ontzettend leuk om de belevenissen van hem te horen.

17:00 – Met mijn vrouw afgesproken dat we elkaar morgen ochtend in Amsterdam zullen ontmoeten en dan een dagje met de kinderen daar doorbrengen. Dan kunnen we donderdag met afnemende oostelijke wind over het noorzeekanaal en s’avonds over zee naar Scheveningen, waarbij de kinderen lekker slapen. Dat betekend dat ik vanavond nog alle verhalen van de binnenkomers kan aanhoren en morgen wel wat vroeg weg moet.

19:00 – Onder het avondeten in het restaurant hebben we (Henk Doornbos, Willem van Olst, Willem Rijsdorp en Menso de Jong) de belevenissen uitgewisseld en dat was zeer de moeite waard.

Woensdag

05:00 – Vertrek naar Amsterdam, waarbij er net een singlehander binnen komt die aan de kopsteiger gaat liggen. Die zal er wel niets van snappen dat er nu iemand gaat varen.

09:00 – Gaaf tochtje, maar niet voor kinderen aan boord (dus goede keuze gemaakt). Vrijwel plat voor de wind in steeds hoger wordende golven met steeds meer bootsnelheid. Nog drie singlehanders tegen gekomen die dapper tegen de golven en wind in aan het knokken waren. Eentje kruiste net voor mij langs (een etap) en die had nog een hele tijd te varen, ik hoop dat hij op tijd aan komt.

Henri,

Het blijft bijzonder dat je deze puzzeltocht mogelijk maakt, waarvoor dank.

Deelnemers,

Extra leuk om de verhalen direct na afloop uit te wisselen en daarna in rust nog eens na te lezen op de website. Dat biedt de mogelijkheid in het vaar arme seizoen die belevenissen weer op te halen. Ik hoop dat ieder zijn verhaal publiceerd, alvast bedankt.