Verslag Donna een Westerly Renown van 9.50 m.lengte.

De Schipper is Meindert de Jong.

Na de zeiltocht Makkum-Makkum van de Ned Ver v Toerzeilers heb ik eind september nog zin in een afsluiter voor dit seizoen. Ik lees in Zeilen over de Single Handed. Op de website kan ik mij aanmelden. Ik ben er laat mee, maar een paar dagen later zie ik mezelf op de deelnemerslijst staan.

Coert Karel Versteeg heeft al diverse keren deze tocht gezeild en er zullen wellicht meer Flevoleden zijn, maar die schrijven minder vaak verhaaltjes, of ik heb ze gemist.

Mijn ervaringen volgen hieronder.

De Single Handed is een zeiltocht, die ooit door Reid de Jong uit Workum is opgezet voor de die-hards. Destijds mocht alleen worden gezeild, zonder navigatiehulpmiddelen.

In 4 etmalen 3 Waddeneilanden aandoen en een aantal plaatsen op het IJsselmeer, totaal 200mijl. Vaak nog een tijdje ankeren op het Wad en rond de NM17 in de Oost Meep

Daarna heeft Dick Meppelink het een tijd georganiseerd en nu Henri Steneker sinds een aantal jaren.

Het zeilen zonder motorgebruik is nog steeds van toepassing. Er is een kleine aanpassing. Tussen de wachtsteigers van sluizen mag ( en moet) worden gemotord. Bij het invaren of verlaten van havens mag de motor worden gebruikt na of tot de havenlichten. Totaal is maximaal 1 motoruur toegestaan, opgeteld uit minuten en seconden. Stationair met de schroef in vrij is geen motorgebruik.

Dus 10 seconden een dot gas en je drijft de haven in of uit. (bij sluizen telt de motortijd niet)

We varen 4 etmalen en moeten per etmaal minimaal 8 aaneengesloten uren rusten.

Alle moderne hulpmiddelen mogen worden gebruikt.

Ik heb dan ook vlak daarvoor een plotter aangeschaft.

Op 15 oktober vertrek ik naar Lelystad, waar wordt gestart. Het is die dag prachtig zeilweer. Wind ZO 3 en zon. Wel koud, het is half oktober.

Alles is bezeild tot Lelystad. Na Elburg tot vlak voor het Ketelmeer gemotord omdat er teveel bomen staan. Tegen vijven in Lelystad na een heerlijke zeildag.

Zaterdag 16 oktober wordt om 14.00 uur gestart.

Eerst hebben we 12 uur palaver met snert. De definitieve opdracht krijgen we pas bij de meldsteiger, als we langs varen. Dan moet je snel lezen en je strategie bepalen. We mogen tot 200 meter buiten de haven motoren, anders wordt het een puinhoop met zoveel optuigende en wegzeilende schepen, waarvan het enige bemanningslid ook nog een opdracht moet lezen.

Er doen 35 schepen mee, variërend van een Waarschip 6.60 tot een Dehler 41.

Ook een paar racebakken. Het gaat niet om de snelste tijd, maar je moet het wel halen.

De Sturdy, een Westerly Centaur van Harm Slomp, die er een paar jaar geleden mee rond Engeland voer, doet ook mee. Het is volgens de SW cijfers het langzaamste schip.

Ook Donna behoort tot de minder snelle schepen.

Het heeft ’s nachts geregend, maar overdag is het droog, wel zwaar bewolkt.

De wind is ZO 3-4.

De opdracht luidt: 11 havens aandoen, Muiden, Urk, Enkhuizen, Stavoren, Lemmer, Medemblik, Oudeschild, Vlieland, Terschelling, Harlingen en Lelystad.

De volgorde bepaal je zelf.

Mijn vooraf bepaalde strategie, bij welke windrichting welke volgorde, kan ik meteen weggooien. Ik had de verhalen van vorig jaar op de website gelezen, maar dit is anders.

Ik heb al 14 dagen de meerdaagse verwachtingen van het KNMI gevolgd en moet met de verwachte windrichtingen eerst naar het Noorden.

De meeste schepen stuiven weg naar Urk, ik ook. Halfwinder bij, het gaat als een speer.

De haven van Urk binnengezeild, langszij een visserschip zonder motorgebruik. Je haalt eerst je grootzeil weg of de fok, afhankelijk van de windhoek. Als je je schip kent, weet je wanneer alles weg moet om nog net naar de kant te drijven.

Stempel bij de havenmeester, die stond al op de kant met stempel en weg weer.

De haven uit is wind tegen, dus 10 seconden flink gas erop en ik drijf de haven uit.

(als je dit altijd zo doet, heb je niet lang plezier van je motor)

Veel schepen varen dan naar Lemmer. Ik wil eerst de Wadden doen, omdat het tij gunstig uitpakt. Zondagmorgen vroeg stroom mee naar Texel en dan met kerend tijd door het Scheurrak naar Vlieland en eventueel nog Terschelling. Via Lemmer kom ik dan niet op tijd in Den Oever als ik 8 uur moet ( en wil) rusten.

Dus richting Den Oever, via Medemblik. Daar ben ik rond 21 uur. Wederom zonder motorgebruik langs een bruin schip afgemeerd. Stempel gehaald bij een kroeg en weer weg.

Ook hier slechts 5 seconden motorgebruik om de boot van de lage wal te krijgen.

Als ik tussen de havenlichten zeil, komt er een beest uit de kajuit. Het is echt al pikkedonker, maar ik vermoed, dat het een kat is. Ja hoor, een witte kat, die ik al aan boord van het bruine schip had gezien. Is tijdens het stempelen bij mij aan boord gekropen. Ik heb geen kattenvoer aan boord. Bovendien moet ik single handed varen, dus die kat moet weg.

Daarvoor heb ik de motor gebruikt. Snel terug, kat aan boord gezet waar ik gelegen had en weer weg. Om 23.30 uur duik ik de jachthaven van Den Oever binnen. Zeilend de eerste box in die vrij is. De wind was duidelijk zwakker geworden. Wel een inmiddels heldere lucht met mooie sterrenhemel. 39,5 M gezeild.

Zondag 17 oktober 6 uur op. Sluistijd geld ook als rusttijd en ik zorg, dat ik rond 7.30 uur door de sluis ben. Het is eigenlijk iets te laat om het tij goed mee te hebben, bovendien is er eerst weinig wind. Na een uur haalt de wind aan naar Z 4 en om 10.40 uur ben ik in Oudeschild. Ook hier lukt het weer zonder motorgebruik langs een visser af te meren.

Bij het havenkantoor bij de havendam een stempel gehaald en weer weg. Ik kan nu ook zonder motor wegvaren. Een flinke duw en dan het grootzeil hijsen. Wat een sport.

Veel deelnemers gaan buitenom. Dat is 4 mijl langer en je moet dan wel tot het Molengat tegen stroom in laveren. En daar is Donna niet zo goed in. Ik heb uitgerekend, dat ik tot 15 uur langs de Paardenhoek kan. Tot daar is het ongeveer 15 M, dus dat moet kunnen met stroom mee. De wind valt in het Scheurrak weg en om 13.45 uur ben ik nog 4 mijl vanaf de SO38, het ondiepste stuk. De snelheid is nog 2 kn (SOG) Er zijn 3 mogelijkheden: terug, 10 uur voor anker liggen op een dieper stuk of de motor aan en diskwalificatie. Terug en alsnog buitenom lukt met deze wind niet. Tot ‘s-nachts 24 uur op het Wad liggen lijkt me ook niet alles ( het zijn wel mooi je verplichte rusturen). Dan de motor maar aan. Ik huldig de Olympische gedachte, het gaat om het meedoen, niet om het winnen.

Na 25 motorminuten ben ik bij het Inschot. De diepte is minimaal 2.50m geweest, maar het zou in 2 uur tijd 1 meter minder diep worden ( net de 2 uren van 3/12 deel). Het is springtij dus extra ondiep. Dat was dus fout gegaan zonder motorgebruik. Het zij zo.

Op het Inschot wind uit alle richtingen gehad, maar vooral weinig wind. Zon, afgewisseld met zware regenbuien.Dit doe je dus voor je lol.

Als ik rond 18 uur het laatste deel voor Vlieland invaar is de stroom nog tegen.

Met heel weinig wind vaar ik de stroom nog net dood. Er ligt een deelnemer al vanaf 16 uur zo te martelen.Om 18.30 uur keert het tij en drijven we op stroom naar de haven. Bij Vlieland mag je de motor al gebruiken als de ingang achterlijker is dan dwars. Moet ook wel met die sterke dwarsstroom. Toch zeilen er een paar naar binnen. Knap hoor. Ik gebruik de motor even om binnen te komen en zeil naar de eerste vrije box.. Er staat 37,5 M op het log. Niet veel voor bijna 12 uur vaartijd. Terschelling zit er nu niet meer in.

Maandag 18 oktober vertrekken we met wel 20 deelnemers op de laatste stroom Vlieland uit om 6.15 uur. De wind is eerst NW en draait via W naar ZW, ’s avonds is de wind Z.

Er zijn wel erg veel verlichte boeien rond Vlieland, Stortemelk en Vliestroom. Ik orienteer me maar moeilijk. Niemand vaart rond de cardinale W- boei, terwijl het laag water is. De meeste schepen steker dieper dan Donna, dus ik volg maar. Je ziet schommelend rood, wit en groen, vast licht betekent een schip, knipperend een boei. Het gaat allemaal goed.

Naar Terschelling krijgen we stroom mee in de West Meep, maar tegen in de Slenk.

Laverend tegen stroom de Slenk door naar Terschelling. 2x de Koegelwiek ontwijken en niet ver buiten de boeien. Een deelnemer ligt al goed vast, maar het is opkomend water, dus gewoon effe wachten. Verbazingwekkend hoe snel de Typhoon erbij is om te slepen. Die keert echter onverrichter zake terug.

Om 9.50 uur ben ik op Terschelling. De haven ingezeild en vooraan bij het VVV-kantoor aangelegd, stempel gehaald en in 12 seconden Donna de goede kant opgekregen.

Tot de Slenk stroom tegen, maar lopende wind, De Meep tegen maar dan full speed op naar Harlingen. In de Blauwe Slenk een aantal vissersboten tegengekomen, die nog nooit van rompsnelheid hebben gehoord en al hun vermogen gebruiken om veel golf te veroorzaken. Ik heb het water tot de buiskap toe gehad, geen buiswater, vast water. Het zijn gewoon hufters.

Voor Harlingen valt de wind weer weg en heel langzaam drijf ik tegen een werkschip. De eigenaar van een charter geeft mij zijn kaartje en dat schijnt genoeg bewijs te zijn, dat ik er ben geweest. De Boontjes is bezeild, zelfs he laatste stuk. De wind is nu W en haalt flink door. Het laatste stuk had ik beter kunnen reven, maar ja, je bent er bijna.. Door de grote hellingshoek gaat de snelheid eruit. Zoals Ben Wijmstra al zei:” als scheve schepen snel zouden lopen, hadden ze wel scheve schepen gebouwd “

Meestal hoop ik bij de sluizen even te moeten wachten. Je kunt dan lunchen en andere noodzakelijkheden verrichten, maar ja, de brug is open en ik kan gelijk mee. In 20 minuten ben ik door brug en sluis van Kornwerderzand. Op naar Stavoren. Er zijn buien met veel regen en wind en er zijn windstilten. Om 19 uur ben ik in Stavoren. Zonder motor aangelegd, een handtekening gehaald in het visrestaurant en dan de tweestrijd. Het is zeer verleidelijk om lekker rust te nemen, eten koken etc. Ik moet echter nog Lemmer, Enkhuizen en Muiden aandoen. De wind is inmiddels Z en de verwachtingen zijn 3-4, ook vannacht.

Dan toch maar door naar Lemmer. Eerst over stuurboord om rond de VZ4 langs de rode boeien pal Oost te varen. De wind blijft gelukkig. Dat is mijn grootste angst. Dat het windstil wordt en je een nacht ronddrijft. Maar het gaat goed. Met de halfwinder bij af en toe 6 kn. Het is erg donker. Er klopt iets niet. Blijkt het val langs de verkeerde kant van de genua te lopen.. Dat zie ik dan wel als de halfwinder er weer af moet. Dat doe ik voor de aanloopgeul van Lemmer. Met al die blinde boeien is er weinig manoeuvreerruimte en dan is een halfwinder minder handig. Ik ben reuze blij met mijn plotter. Als ik volgens de plotter langs een boei vaar zie ik hem niet. Ik pak de schijnwerper en ja hoor, ca 10 meter naast me een boei.

Het gevaar is natuurlijk, dat je er teveel op gaat vertrouwen.

Om 23.50 uur ben ik in de jachthaven Friesche Hoek en vaar zonder motor een box in.

Deze dag 73,9 M gezeild, voorwaar.

Dinsdag 19 oktober vertrek ik om 9 uur. Eerst een stempel bij de havenmeester gehaald.

Gister deed de stuurautomaat het niet. De stroomvoorziening was niet in orde. Het paneel met zekeringen heeft geen contact, Ik zet de stuurautomaat op de aansluiting van de dekwaspomp.

Voor dekwassen heb ik toch geen tijd.

Buiten blijkt het potdicht van de mist. Dan blijkt de radar het ook niet te doen. Dat wordt deze winter weer klussen. Tijdens het varen sluit ik de radar aan op de koelkastaansluiting. Ook die heb ik niet nodig. Het is toch maar 11ºC . Gedurende die klus elke minuut hoofd boven dek en op de hoorn blazen. Het is echt niet leuk. Dan doet de radar het gelukkig weer en voel ik mij een stuk rustiger. De boeien zie ik zowel op de plotter als op de radar. Schepen zijn er niet binnen 3 M. Om 10 uur trekt de mist op, maar om 11 uur is het weer potdicht. Regelmatig melden schepen zich per marifoon waar ze zijn en welke koers ze varen.

Al die tijd is er wel wind uit het ZO. Bij Enkhuizen trekt de mist op en de wind vindt het verder ook wel goed. Bij de Compagniehaven tegen de buitenkant aangedreven. Stempel gehaald bij de havenmeester en weer verder. Met 5 kn wind het Krabbersgat opgelaveerd. Tot de middenlijn, want je moet verplicht stuurboord varen. Ook dat midden geeft de plotter keurig aan. Ik kan de genua niet gebruiken, want met de dubbele voorstag ( achter elkaar) krijg ik de genua niet aan de andere kant. (of ik moet steeds oprollen) Dus laveren met de werkfok bij 5 kn wind. Toch kom ik bij de sluis . Daar mag de motor aan en na een vlotte schutting weer verder, op naar Muiden. De wind varieert erg in sterkte en ik in hoop en vrees.

Eerst nog een tijd de halfwinder bij, maar de wind ruimt en hij moet weg. Dan is er toch nog een lekkere wind en om ca 20 uur ben ik in Muiden. Bij de Koninklijke zit het bestuur te vergaderen en ik krijg een handtekening van de voorzitter. Als dat niet genoeg is.

Het is dinsdagavond en ik moet finishen vóór woensdag 14 uur. De verwachting is een aantrekkende wind uit zuidelijke richting. Lelystad is maar een mijl of 17. Het is erg verleidelijk om het nu af te maken en ik doe het. Het is een heldere avond en alle beschikbare sterren zijn te zien. Een lekkere wind en snelheden tussen 4 en 5 kn.

Om 23.30 ben ik bij de ingang naar de sluis en zeil tot tussen de wachtsteigers. Na een vlotte schutting op de genua naar de haven. Ik finish ik om 00.10 uur ( woensdagmorgen) tussen de havenlichten van de Houtribhaven. Yes, roep ik hard, midden in de nacht. Ik heb het gehaald.

Die dag 58 M,

Totaal dus 208,9 mijlen op het log. Volgens de GPS 216 M. De stroom heeft ook invloed.

De motor is naast die 25 min in het Scheurrak en de sluizen slechts 8 min en 32 sec gebruikt.

Een fantastische ervaring. Je leert je schip nog beter kennen en doet dingen die je normaal wel uit je hoofd laat. Tijdens het varen doe je alles, ook eten koken.

Ik moet er wel bij vermelden dat het weer erg gunstig was. Best veel regen maar steeds een vriendelijke wind van 3-4 Bft. Alles was bezeild behalve de 2 stukken, die je normaal nooit zou laveren, de Slenk en het Krabbersgat. Ook veel geluk met de windrichting. Als die eerder Z was geworden was het vanaf Terschelling minder snel gegaan. De Boontjes laveren is ook niet alles. De routekeuze is goed geweest, ook gezien de afstand die optimaal 200M zou zijn geweest. Ook de Westerly Centaur heeft het gehaald en kwam de nacht van dinsdag op woensdag aan . Dat is zeker een prestatie

Dat ik zeer waarschijnlijk ben gediskwalificeerd is minder boeiend. Voor mezelf heb ik het volbracht.

Meindert de Jong